اسپلیت داکت ها شامل یک مکان مرکزی هستند که در آن هوا تصفیه شده و توسط فن ها از طریق سیستم دریچه ها به هر اتاق منتقل می شود. سیستم های تهویه مطبوع کانالی برای نگه داشتن دمای متعادل و یکنواخت در یک مکان بزرگ بسیار مناسب هستند.

نحوه کارکرد داکت اسپلیت چگونه است؟

کمپرسور به عنوان قطعه یا قسمت اصلی داکت اسپلیت می باشد که کار تنظیم دما را انجام می دهد. یعنی کمپرسور با کمک قطعات مرتبط اعم از اواپراتور، دینام و پروانه و… می تواند گاز مبرد را به کولر گازی منتقل کرده و باعث خنکی محیط شود. مبرد مورد استفاده در داکت اسپلیت ها نیز مانند یخچال به صورت عادی گاز فریون می باشد.داکت اسپلیت ها به عنوان کولر گازی که در داخل سقف نصب می شوند، می توانند خیلی راحت به سایر قسمت های مختلف ساختمان و اتاق های دیگر متصل شده و به نوعی تبادل هوایی داشته و گرما و سرما را به راحتی منتقل کنند.

اجزاء و بخش های مختلف داکت اسپلیت ها

اجزاء داکت اسپلیت همان طوری که گفته شد، مثل کولرگازی ها می باشند و پیچیده نیستند. داکت اسپلیت ها از دو قسمت کلی تهویه مطبوع و کندانسور تشکیل شده اند.

کندانسور به عنوان واحد بیرونی است و تهویه مطبوع به عنوان واحد داخلی یا واحد هواساز می باشد.

کندانسور از قطعات و اجزاء مختلفی تشکیل شده اند که عبارتند از:

• دینام
• فن
• موتور
• و …

تهویه مطبوع نیز از قطعات و اجزاء مختلفی تشکیل شده اند که عبارتند از:

• سینی تخلیه
• دینام
• پروانه
• اواپراتور
• و…

تهویه مطبوع به عنوان واحد داخلی وظیفه تامین باد گرم یا سرد، رطوبت زدایی و… را دارد.

نحوه گرمایش و سرمایش در داکت اسپلیت

سرمایش در داکت اسپلیت

گاز مبرد که فریون می باشد با لوله های مسی در واحد بیرونی دستگاه یعنی کندانسور خنک می شود و به سمت شیر انبساط حرکت می کند و برای جذب گرمای محیط به دستگاه تهویه مطبوع منتقل شده و گرمای هوا توسط مبرد گاز گرفته و محیط به این طریق خنک می شود. هوای خنک توسط واحدهای داخلی به کانال های انشعاب و مسیر حرکت هوا منتقل شده و از این کانال ها هوای خنک از طریق دریچه ها به فضای اتاق مورد نظر می رسند. این سیکل خنک کاری به صورت مداوم انجام می شود.

گرمایش در داکت اسپلیت

سرمایش در داکت اسپلیت مانند اسپلیت یا کولر گازی می باشد. اما گرمایش در داکت اسپلیت، متفاوت است و روش دیگری دارد. به این ترتیب که مبرد در کندانسو گرم شده و از لوله های مسی به یونیت داخلی و کویل ها هدایت شده و هوای وارد شده به یونیت داخلی را از محیط اتاق گرم می کند. دمای این هوا که قبلا افزایش یافته است از طریق کانال و فن به اتاق برای گرمایش باز می گردد.

در نوعی دیگر از داکت اسپلیت ها می توان به کمک آب گرم گرمایش را برای محیط مورد نظر فراهم کرد. به این ترتیب که با استفاده از پکیج ها و موتورخانه ها آب گرم وارد یونیت داخلی شده و در تماس با کویل گرم، افزایش دما صورت گرفته و از کانال ها وارد اتاق می شوند.

تفاوت داکت اسپلیت و کولر گازی

درست است که سیستم های این دو یکسان می باشند، اما دارای نصب متفاوتی هستند. برای اجرا و نصب تهویه مطبوع کانالی نیاز به لوله کشی، نصب دریچه و… در تمام اتاق های محیطی است که می خواهیم آن را نصب و راه اندازی کنیم. همچنین دارای یک واحد مرکزی در بیرون می باشند.

استفاده از کولر گازی وقتی تجهیزات و هزینه‌ های نصب در نظر گرفته شود، می توان گفت سیستم ‌های داکت اسپلیت کانالی معمولا گران ‌تر تمام می شوند. حتی اگر این نوع از وسیله گرمایش و سرمایش را برای مکان های کوچک در نظر بگیریم هزینه ها خیلی بیشتر بالا می رود. پس مهمترین مزایایی که کولرهای گازی دارند، هزینه کمتر آن ها نسبت به اسپلیت کانالی می باشند.

کولر های گازی معمولا برای مکان های کوچک مناسب تر هستند و برای استفاده در مساحت های بزرگتر باید از چندین کولر گازی برای خنک سازی و سرمایش محیط استفاده کرد.

درست است که از کولر های گازی هم می توان برای گرمایش محیط استفاده کرد، اما برای فضاهای بزرگ مناسب نیستند و توان گرم کردن آن را نخواهند داشت.

اگر خانه کوچک است و یا تعداد نفرات خانواده، اتاق های مورد نظر و… کم هستند و به صورت کلی در اکثر مواقع فقط به یک منطقه یا اتاق کوچک برای گرم بودن یا خنک بودن نیاز دارید، کولر گازی می تواند گزینه مناسب تری باشد.

پس برای فضای بزرگی که بخواهید گرما یا سرمای مطلوبی داشته باشید، داکت اسپلیت ها موثرتر خواهند بود.

انواع داکت اسپلیت ها یا اسپلیت های کانالی

انواع داکت اسپلیت ها یا اسپلیت های کانالی به دو دسته کلی از نظر عملکرد و مصرف انرژی تقسیم می شوند:

1. گرید B یا نوع معمولی با مصرف انرژی بیشتر
2. گرید A یا داکت اسپلیت اینورتردار با برق مصرفی و انرژی کمتر

در گرید یا نوع A سرعت کمپرسورها به صورت خودکار با کاهش دما کم شده و با افزایش آن سرعت کمپرسور نیز افزایش می یابد. کمپرسور اینورتر را می توان به عنوان یک کمپرسور هوشمند که متناسب با تنظیمات، ظرفیت و نیاز محیط توسط کاربر و تنظیمات آن، دمای مورد نظر را تامین کرده، که این کار هوشمندانه و اتوماتیک انجام می شود.

در گرید یا نوع B، بر خلاف نوع A سرعت کمپرسورها متغیر نبوده و با یک سرعت ثابت کار خود را انجام می دهد که این مورد منجر به افزایش مصرف برق و انرژی نیز خواهد شد.

مزایای داکت اسپلیت

مزایای داکت اسپلیت ها عبارتند از:

• مناسب برای تهویه فضاهای بزرگ و کوچک تا جایی که هزینه آن نسبت به کولر گازی زیاد نباشد.
• برای گرمایش و سرمایش مناسب می باشند.
• در گرم ترین و سردترین محیط ها نیز می توان از داکت اسپلیت ها استفاده کرد.
• امکان استفاده از فیلترهای قابل شستشو
• نیاز به شخصی برای نگهداری سیستم نمی باشد.
• برای چندین واحد می توان از یک سیستم به راحتی استفاده کرد.
• در بازه دمایی -10 تا +48 می توان از داکت اسپلیت ها استفاده کرد.
• با داشتن سیستم اینورتر می توان از دور متغیر برای بالا بردن راندمان بهره برد.
• نیاز به لوله کشی، رادیاتور، تجهیزات اضافی و… نیست.
• برای تعمیرات و سرویس مشکلی وجود ندارد و راحتی دسترسی امکان پذیر است.
• می توان برای اتاق تنظیم دمای جدایی با ریموت کنترل یا ترموستات داشت.
• نسبت به فن کویل ها، چیلرها و… دارای هزینه های راه اندازی و تعمیر و نگهداری کمتری هستند.
• گرما و سرمای یکنواختی را در محیطی که استفاده می کنیم خواهیم داشت.
• می توان گفت برای گرمایش و سرمایش نسبت به بخاری و کولر آبی هایی که استفاده می شوند، هزینه های انرژی کمتر و گرما و سرمای مطلوب تری را دارند.
• از نظر زیبایی شناختی، طراحی داخلی متفاوت و زیبا نیز این سیستم ها می توانند گزینه مناسبی باشند.
• طول عمر مفید بالا با سرویس و نگهداری درست امکان پذیر است.
• و…

معایب داکت اسپلیت

معایب داکت اسپلیت ها عبارتند از:

• مهمترین عیبی که می توان به این نوع سیستم گرمایش و سرمایش نسبت داد، برای جداسازی کنترل اتاق ها، سالن ها و … باید از ترموستات و دمپری مجزا برای باز و بست کردن دریچه ها استفاده کرد.
• اگر به صورت کلی کنترل دمایی بیشتری نیاز باشد، می توان از فن کویل ها یا مینی چیلرها نیز استفاده کرد که هزینه مجزایی نیز دارند.
• سر و صدای سیستم با توجه به استفاده از فن، کانال کشی و … زیاد می باشد که می توان با عایق های صوتی این مشکل را حل کرد، اما نیاز به هزینه بیشتر و در نتیجه قیمت تمام شده بیشتری دارد.
• نصب دستگاه در فضاهایی که سقف فضای زیادی ندارد نیز دشوار خواهد بود.
• برای تنظیم دقیق رطوبت برای فضاهایی که نیاز به میزان رطوبتی مشخص دارند نیز باید از سیستم های فن کویل و مینی چیلرها با یک هواساز کوچک استفاده شود.

معیارهای انتخاب داکت اسپیلت براساس فضا و میزان تبرید

معیار انتخاب داکت اسپیلت براساس میزان تبرید، یک تن تبرید یعنی 12000 (BTU/hr)، به ازای حدودا 40 متر مربع می باشد.

برای فضاهای تا 500 متر می توان با کم و زیاد کردن آمپر برق از داکت اسپلیت های تک فاز استفاده کرد. اما با افزایش میزان فضا، باید از برق سه فاز استفاده شود.

همچنین حجم هوادهی 400 CFM برای هر تن ظریفت داکت اسپلیت مناسب می باشد که اگر کمتر باشد سر و صدای آن نیز کمتر خواهد بود و با افزایش حجم هوادهی سر و صدا بالاتر می رود.

جریان هوادهی = ظرفیت دستگاه هواساز می باشد و میزان هوادهی پنل داخلی را معمولا بر حسب فوت مکعب بر دقیقه (CFM) محاسبه می کنند.

معیارهای انتخاب داکت اسپیلت براساس فضا و متراژ ها نیز عبارتند از:

• متراژ ساختمانی که سرمایش و گرمایش نیاز دارد.
• تعداد اتاق ها، سالن ها و… برای گرمایش و سرمایش
• موقعیت ساختمان مثلا در آپارتمان ها به عنوان واحد واحد نزدیک پشت بام یا وسط و…
• و…

جنس های مورد استفاده در کانال کشی داکت اسپلیت

جنس های مورد استفاده در کانال کشی داکت اسپلیت عبارتند از:

• گالوانیزه (قدیمی ترین جنس مورد استفاده بوده، اما همچنان استفاده می شود.)
• اسپیرال ( از ورقه های گالوانیزه دوار و مارپیچ می باشد که ضخامت ورق ها بستگی به قطر کانال اسپیرال دارد.)
• فلکسیبل (کانال فلکسیبل از روکش آلومینیومی خارجی، فنر مارپیچی و لایه آلومینیومی داخلی تشکیل شده است که دارای انعطاف بالایی بوده و می توان با سرعت بالا اجرا کرد.)
• پلی اورتان (کانال پلی اورتان سبک بوده و با سرعت بالا قابلیت اجرا دارد. این نوع کانال ها به پیش عایق ها نیز معروفند که از جنس ذاتی آن ها ناشی می شود.)

سرویس و تعمیر و نگهداری اسپلیت کانالی

برای موثرتر کار کردن سیستم تهویه مطبوع و داشتن عمر مفید و طولانی، با پرداخت هزینه کم انرژی و قبض برق، سرویس و تعمیر و نگهداری اسپلیت کانالی به عنوان راه حلی عالی برای این کار می باشد.

از طرف دیگر سرویس و تعمیر و نگهداری دوره ای حتی می تواند خطرات ناشی از باکتری ها و بیماری های ناشی از سیستم تهویه مطبوع را کاهش دهد که خیلی از خانواده ها و اشخاصی که از آن ها استفاده می کنند از آن آگاه نیستند.

پس اگر داکت اسپلیت هر ساله توسط یک تعمیرکار متخصص بررسی شود می تواند ببیند که آیا سیستم شما به طور موثر و بالاترین راندمان کار می کند و آیا نیاز به تعمیر یا تعویض قطعه دارد یا خیر.

مثلا تعویض فیلترها باید حداقل دو بار در سال انجام شوند تا مطمئن شوید که مواد اضافی و گرد و غبار و… به درستی جمع می شوند.

همچنین هر شخصی که از این سیستم ها استفاده می کند، می تواند به طور منظم همه موارد اعم از صداهای عحیب و غریب را به شخصه چک کند تا مطمئن شود که سیستم به خوبی کار می کند یا نه. صداهای عجیب و غریب شدید می تواند از عدم کارکرد صحیح قطعات ناشی شود که باید توسط یک متخصص و تعمیر کار داکت اسپلیت بررسی شود و مشکل برطرف شود.

به این نکته توجه کنیم که مشکلات و صداهای کم می تواند به هزینه های بیشتر و شاید فاجعه بارتری تبدیل شود.

برای سیستم های اسپلیت کانالی می توان با تمیز کردن مرتب فیلترها، کویل ها و … مطمئن شد که سیستم به طور موثر کار می کند. این موارد شاید هزینه هایی کوچک به شمار بیایند، اما به مرور زمان می تواند جلوی هزینه های بیشتر را بگیرد.